Rynek miejski położony w centrum Raciborza był centralnym placem średniowiecznego założenia urbanistycznego. Obecnie najważniejsza przestrzeń publiczna miasta. Jest on dużym, prostokątnym placem, który jest otwarty w kierunku północnym (na dzielnicę Ostróg). Z rogów rynku wychodzą cztery ulice w kierunkach równoleżnikowych oraz w pierzei zachodniej w środku odchodzi spod łuku architektonicznego ulica Rzeźnicza. Natomiast ze środka pierzei północnej wychodzi ulica Odrzańska, a ze wschodniego odcinka pierzei południowej - ulica Nowa. Na jego środku znajduje się Kolumna Maryjna - wyjątkowej klasy zabytek dłuta wybitnego twórcy barokowego, Jana Melchiora Öesterreicha. Powstała w 1727 r. jako wotum dziękczynne, za ustąpienie epidemii cholery, która dotknęła Racibórz w 1715 r. Pomnik zbudowano z fundacji Marii Elżbiety Gaszyńskiej, która przeznaczyła w swoim testamencie środki na budowę kolumny, oraz rajców raciborskich. Znajdują się na nim kartusze herbowe z aniołkami oraz figury świętych: Floriana - patrona od ognia, Sebastiana - patrona od epidemii i Marcelego patrona Raciborza. Jest z nią związana osobliwa przepowiednia, wedle której Racibórz zaleje woda, jeśli ktokolwiek odważy się kopać wokół postumentu.
Najprawdopodobniej jeden z 5 grodów plemienia Golężyców, wzmiankowany w Geografie Bawarskim. W 1108 r., jak czytamy w Kronice Galla Anonima, zajęty przez Bolesława Krzywoustego. Badania archeologiczne dowodzą, że już w połowie XIII w. wały drewniano-ziemne zostały częściowo zastąpione ceglanymi murami obronnymi, co dało początek przekształceniom grodu w gotycki zamek. W latach 1285-1287 przebywał tu zwaśniony z księciem Henrykiem IV Probusem biskup wrocławski Tomasz II. Konflikt, o czym wzmiankuje J. Długosz, zakończył się pojednaniem obu hierarchów. Jako wotum dziękczynne biskup ufundował przy kaplicy zamkowej kolegiatę p.w. św. Tomasza Becketa. Kaplica, wybudowana zapewne na początku lat 90. XIII w., do dziś uznawana jest za wyjątkowej rangi dzieło zwane perłą górnośląskiego gotyku. Zamkiem rządzili kolejno Piastowie i Przemyślidzi opawscy. Z pocz. XVI w. stał się własnością króla Czech i jako zastaw dostał się w ręce margrabiego brandenburskiego Jerzego Hohenzollerna, Brata Albrechta, ostatniego wielkiego mistrza krzyżackiego w Prusach. Zamek z czasem zatracił pierwotne znaczenie, stając się jedynie siedzibą administracji kolejnych włodarzy. W 1416 r., zamkową kolegiatę przeniesiono do kościoła p.w. WNMP w Raciborzu. Wielokrotnie zmieniał właścicieli. W I poł. XIX w. Należał do książąt von Ratibor, którzy przebudowali, wzmiankowany już w 1567 r., browar zamkowy, najstarszy do dziś funkcjonujący na Górnym Śląsku. Obecnie zamek należy do Powiatu Raciborskiego, który w czerwcu 2012 r. oficjalnie zakończył renowację budynku bramnego, domu książęcego i słodowni, połączoną z modernizacją dziedzińca oraz ściany budynku wschodniego. Zamek mieści dziś sale wystawiennicze i konferencyjne oraz zaplecze gastronomiczne.
Jedna z najstarszych górnośląskich świątyń parafialnych, jedyna, która zachowała cechy wczesnego śląskiego gotyku. Wedle tradycji ufundowana w 1205 r., powstała najprawdopodobniej w połowie XIII w., wzmiankowana po raz pierwszy w 1285 r. Przy kościele mieściła się najstarsza raciborska szkoła (1302 r.) oraz założone w 1334 r. Bractwo Literackie, do którego należała m.in. Eufemia raciborska. W 1416 r. z fundacji księcia Jana II Żelaznego przeniesiono tu z zamku kapitułę kolegiacką, sekularyzowaną w 1810 r. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana. Zachowała się pierwotna bryła gotycka z charakterystycznymi gwiaździstymi sklepieniami. Od południa do prezbiterium przylega dawny kapitularz ze skarbcem. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny wykonany w latach 1656-1660, a w nim dwa cenne obrazy: koronacja Najświętszej Maryi Panny z połowy XVII w. oraz Wniebowzięcie NMP z 1890 r. pędzla mistrza Jana Bochenka. W niszach pomiędzy kolumnami ołtarza znajdują się rzeźby świętych: Jana Chrzciciela, Jadwigi, Jana Ewangelisty, Elżbiety, Wacława, Sebastiana, Rocha i Floriana, w zwieńczeniu zaś figurka św. Marcelego. Od strony zachodniej do głównej bryły przylega XV-wieczna Kaplica Polska, świadectwo dawnych sporów między polsko a niemieckojęzyczną społecznością Raciborza. Ciekawostkę stanowi w niej tablica z piaskowca upamiętniająca najtragiczniejszy w dziejach Raciborza pożar z 1574 r. W lewej nawie bocznej można oglądać ciekawy nagrobek tumbowy prałata Marcina Jerzego Korrigera z 1715 r. oraz tablicę epitafijną prepozyta opolskiego i miejscowego proboszcza Andrzeja Floriana Scodoniusa (zm. w 1660 r.) z płasko rzeźbionym popiersiem i krucyfiksem herbowym.